تم بك

در وجه تسمیه‌ی اسم تمبک، آرا متفاوتی وجود دارد. اما چون در نوازندگی این ساز، از تکنیک‌های تُم، بَک، پَلنگ و ریز استفاده می‌شود، بعید نیست اگر نامگذاری تمبک هم، براساس این اسامی صورت گرفته باشد. این بسته‌ی صوتی، به معرفی ساز تمبک می‌پردازد.
تمبک، ساختمانی ساده دارد؛ یک بدنه‌ی گلدانی‌شکلِ چوبی و گاهی سفالی یا فلزی که روی آن، پوست ضخیمی کشیده می‌شود و درنهایت، نوازنده با مهارت از این ساز، صداهای متنوعی تولید می‌کند. از دوران قاجار و اولین نمونه‌های ضبط موسیقی روی صفحات سنگی، صدای تمبک در همراهی با سازهای دیگر شنیده می‌شود. اما باوجود پالایش صوتیِ این نمونه‌های موسیقی، تمبک‌هایی که از این دوران ضبط شده، صدای واضح و شفافی ندارند و ما در این بسته‌ی صوتی به گویندگی مهدی مجنونی کسمایی و تهیه‌کنندگی نیکو یوسفی کارشناس و پژوهشگر موسیقی، نمونه‌هایی از نوازندگی تمبک در دوران معاصر را انتخاب کردیم.

آنچه در این بسته‌ی صوتی می‌شنویم:
1. قطعه‌ی «پنج ضربی کلاسیک با ترکیبات معکوس» از آلبوم «گفتگوی چپ و راست»، بهمن رجبی و فربد یداللهی
2. صدای حسین تهرانی
3. قطعه‌ی «هفت ضربی کلاسیک» از آلبوم «گفتگوی چپ و راست»، بهمن رجبی و فربد یداللهی
4. قطعه‌ی «لوکوموتیو» حسین تهرانی
5. دونوازی تار فرهنگ شریف و تمبک جهانگیر ملک
6. دونوازی تار لطف‌الله مجد و تمبک امیرناصر افتتاح
7. قطعه‌ی «گفتگوی چپ و راست» بهمن رجبی
8. شعرخوانی و تمبک‌نوازی ناصر فرهنگ‌فر در همنوازی با تار مجید درخشانی (اجرای صحنه)
9. تکنوازی تمبک محمد اسماعیلی
10. دونوازی سنتور رضا شفیعیان و تمبک مرتضی اعیان
11. قطعه‌ی ارکسترال «فانتزی برای گروه تمبک و ارکستر» به آهنگسازی حسین دهلوی
12. قطعه‌ی «فانتزی برای تمبک» از آلبوم «گفتگوی چپ و راست»، بهمن رجبی و فربد یداللهی
13. قطعه‌ی «وندیداد» از آلبوم «گروه‌نوازی تمبک و نقاره»، کامبیز گنجه‌ای
14. نوازندگی ضرب زورخانه و شعرخوانی مرشد جعفر شیرخدا در برنامه‌ی صبحگاهی رادیو ایران (دهه‌ی 30)
15. کادانس پایانی «رنگ اصول» از آلبوم «مژده بهار»