مرتضی حنانه

مرتضی حنانه آهنگساز و رهبر ارکستر یازدهم اسفند ماه ۱۳۰۱ در تهران متولد شد.
مرتضی حنانه یازدهم اسفند ماه ۱۳۰۱ در تهران متولد شد. پدرش مهندس محمد حنانه، مؤسس دبیرستان ایرانشهر بود. پس از پایان دوره ابتدایی، به اصرار پدر در هنرستان موسیقی به تحصیل مشغول شد. در آن زمان، هنرستان موسیقی ده نفر از موسیقیدانان را از چکسلواکی برای آموزش به هنرآموزان هنرستان استخدام کرده بود که مرتضی حنانه آموختن هورن را زیر نظر رودولف اوربانتس آغاز کرد. وی بعدها به عنوان نوازنده هورن اول ارکستر سمفونیک تهران که خود او جزو بنیانگذارانش بود به همکاری مشغول شد.
حنانه با کمک علاقه‌مندان دیگر نظیر غلامحسین غریب و حسن شیروانی و فریدون فرزانه کنسرت‌هایی به طور آزاد در تالارهای انجمن‌های فرهنگی و هنری برپا نمود و پس از چندی با پیوستن پرویز محمود به این جمع در سال ۱۳۲۵ پایه ارکستر سمفونیک تهران گذاشته شد. رهبری این ارکستر را پرویز محمود به عهده داشت و شاگردان او مانند مرتضی حنانه و غلامحسین غریب نیز در ارکستر نوازندگی می کردند.
در سال ۱۳۲۸ با سفر بی بازگشت پرویز محمود به آمریکا، مرتضی حنانه همراه با دوستانش غلامحسین غریب، حسن شیروانی و جلیل ضیاء پور نشریه «خروس جنگی» را بنیاد گذاشتند. در سال ۱۳۳۲ که جشن هزاره بوعلی سینا برگزار شد، حنانه توانست آثار خود را در حضور شرق شناسانی که برای شرکت در جشن دعوت شده بودند با هم‌سرایی و ارکستر سمفونیک رهبری کند و این اجرا چنان مورد توجه حضار قرار گرفت که چرولی سفیر وقت ایتالیا، بورس هنری آن کشور را در اختیار وی قرار داد و حنانه برای تکمیل تحصیلات و مطالعات خود در رشته‌های مختلف هنری، به خصوص موسیقی به آن کشور عزیمت کرد.
مرتضی حنانه در مرکز عالی موسیقی واتیکان به تحصیل پرداخت و در خصوص موسیقی مذهبی مقدس ایتالیا پژوهش کرد. در همین زمان موسیقی متن فیلم عروس دجله ساخته نصرت‌الله محتشم را ساخت. در زمان تحصیل در رم به همراه حسین سرشار و پروین زرین پور به کار دوبله فیلم‌های ایتالیایی به زبان فارسی پرداخت.
پس از تحصیل در انستیتوی موسیقی واتیکان در سال ۱۳۴۰ به ایران بازگشت. او از آن پس در ایران به عنوان پرکارترین موسیقیدان پیشرو به شمار رفت. او یک سال بعد در سال ۱۳۴۱ توانست ارکستر بزرگ تازه‌ای را به نام فارابی بنیاد کند و آفریده‌های خود و دیگران را به اجرا درآورد. ارکستر فارابی در طول ۷ سال حیاتش، نزدیک به ۸۰ قطعه از آفریده‌های آهنگسازان ایرانی را به پای اجرا و ضبط در رادیو رسانید.
در سال ۱۳۴۲ علاوه بر تدریس سازبندی (ارکستراسیون) و اداره کلاس هورن در هنرستان عالی موسیقی، به عضویت شورای عالی موسیقی رادیو ایران درآمد. در سال‌های ۱۳۴۸ و ۱۳۴۹ وی سرپرستی و اجرای سلسله برنامه‌های آموزشی موسیقی ایرانی در تلویزیون را تحت عنوان «شناسایی موسیقی اصیل ایرانی» به همراه فرهنگ شریف، مرتضی نی داوود و حسین قوامی به عهده گرفت.
حنانه در سال ۱۳۴۵ از طرف رادیوی ایران و بنا به دعوت یونسکو به «تریبون انترناسیونال آهنگسازان رادیو و تلویزیون» اعزام شد و در آنجا قطعاتی از «ارتوریو» اثر خود را اجرا کرد که از رادیوی ایرلند و سوئیس پخش شد. پس از افتتاح سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران حنانه در سمت مشاور سرپرستی اقدام به تأسیس کلاس‌هایی برای تعلیم فنی خوانندگان نمود و ارکستر سازهای ایرانی را تشکیل داد.
حنانه در سال‌های پایانی دهه چهل با انحلال ارکستر فارابی و با توجه به تجربه‌های سینمایی که در ایتالیا اندوخته بود به موسیقی فیلم روی آورد و با آفریده‌های خود توفیق بسیاری از فیلم‌های متوسط را نیز تضمین کرد. مشهور ترین آثار او در زمینه موسیقی فیلم مربوط به فیلم‌های: فرار از تله، گرگ بیزار، قصه ماهان، سلام سرزمین من، موج و گلیم و تیرباران است ولی عمده شهرت عمومی وی به خاطر آهنگسازی سریال‌های تلویزیونی «هزار دستان» با کارگردانی علی حاتمی است.
وی در جشنواره شیراز قطعه «کاکوتی» را با ارکستر مجلسی تلویزیون اجرا کرد که موفق به دریافت جایزهٔ «گراند مانسیون اسپسیال» گشت. در جشنواره دوم نیز، قطعه «کاپریس برای پیانو و ارکستر» او به رهبری فرهاد مشکوه اجرا شد و سال ۱۳۵۰ موفق به اخذ جایزه بهترین آهنگساز برای فیلم فرار از تله به کارگردانی جلال مقدم می‌گردد.
علاوه بر آن حنانه در زمینه تحقیق روی موسیقی کهن ایران نیز تلاش‌هایی صورت داد که از جمله آنها می‌توان به کتاب گام‌های گمشده او اشاره کرد که چند سالی قبل از مرگش از سوی انتشارات سروش به بازار کتاب عرضه شد.
مرتضی حنانه روز سه شنبه، ۲۴ مهر ۱۳۶۸، پس از گذراندن بیماری سرطان، چشم از جهان فرو بست و در جوار امامزاده طاهر (کرج) به خاک سپرده شد.