بهمن رجبی

7 اسفند 1318، رشت
نوازنده ، مدرس ، مولف
او از اولین نوازندگان معاصر تنبک است که در آثار و کنسرت‌ های خود توجه ویژه ‌ای به تنبک به عنوان یک ساز تک نواز مبذول داشته و آثار و ابداعات او در زمینه ی تکنوازی تنبک ، گواه همین نکته است .
او که فوق لیسانس کشاورزی دارد ، به طور خودآموخته تنبک را فرا گرفت و به شکل غیرمستقیم از مکتب استادان گذشته ( بیش از همه امیرناصر افتتاح ) ، آموخت .
بهمن رجبی از سال 1350، به تک نوازی و دونوازی تنبک و همکاری با ارکستر پرداخته است .
از آثار برجسته ی بهمن رجبی در زمینه ی تکنوازی تنبک ، می ‌توان به قطعه ی «گفتگوی چپ و راست» اشاره کرد که در کتاب آموزش تنبک وی ( جلد 2 ) موجود است . از ابداعات او در تکنیک نوازندگی تنبک ، می ‌توان به افزودن 11 نوع ریز به رپرتوار این ساز اشاره کرد .
بهمن رجبی در مورد تکنوازی تنبک معتقد است که نوازنده باید دو ویژگی داشته باشد : قدرت اجرایی و ظرافت اجرایی ؛ که در پس و پشت آن ، خلاقیت آشکاری نهفته است . به عبارت دیگر وی معتقد است که نوازنده باید از تار قدرت و پود ظرافت در نواختن بهره ببرد . در مکتب بهمن رجبی ، نواخته های معروفی از گذشتگان وجود دارد که با زیبایی هرچه تمام تر توسط وی بسط و گسترش پیدا کرده است . نمونه ی آن ، هشت میزان از نواخته های امیر ناصر افتتاح است که توسط بهمن رجبی ، تبدیل به سه قطعه ی مستقل شده . از کارهای بزرگی که بهمن رجبی برای تنبک نوازی ایران انجام داده ، ساخت ریزهای شانزده‌ گانه است و نیز ، بسط و گسترش ریتم ‌های مطربی است .
او حسین تهرانی را پدر تنبک نوازی می داند و از امیر ناصر افتتاح به عنوان معلم بزرگ تنبک نوازی ایران یاد می‌ کند . بهمن رجبی معتقد است که باید از دریچه ی ریتم به عظمت آفرینش نگریست .
کتاب مشهور او "تنبک و نگرشی به ریتم از زوایای مختلف" است . این کتاب را می توان مانیفست یا قطعنامه ی زندگی بهمن رجبی دانست . او نخستین ( و تا امروز تنها ) تنبک نوازی است که از زوایای گوناگون به جایگاه ریتم در موسیقی و جایگاه هنرمند تنبک نواز در تاریخ موسیقی ایران پرداخته و از این ساز مهجور و مظلوم دفاع کرده است .
بهمن رجبی در بیش از 35 سال فعالیت مستمر ، هیچ گاه به خاطر کنسرت ، پژوهش ، سخنرانی و تک نوازی حاضر به دریافت وجهی نشده و از راه تنبک نوازی ، جز شهریه ی تدریس ، محل معاش دیگری نداشته است .
بهمن رجبی ، نوازنده ای صاحب ابتکار و اندیشه است . او به شیوه های سنتی تنبک نوازی مسلط است ولی خود را در چارچوب آن ها محدود نمی کند و می گوید اگر ما به کار پیشینیان چیزی اضافه نکنیم ، در حقیقت کاری نکرده ایم . مشخصه ی اصلی کار بهمن رجبی ، تلاش او برای «روایی کردن» هنر تنبک نوازی است . در وهله ی اول ، او با این ساز کوبه ای که تاکنون وظیفه اش تنها حفظ ریتم بوده ، برخوردی کرد که شایسته ی یک ساز ملودیک بود . او می خواست ملودی را با ریتم مجسم کند و برای بیان کامل این ایده از هیچ تمرین مشکل تکنیکی فروگذار نکرد . کار او بسی مشکل تر از دیگر نوازندگانی بود که تنها به حفظ قالب ها و شگردهای تنبک نوازی سنتی اصرار داشتند و تنها خرده تکنیک ، یا خرده شگردهایی شخصی ، بر آن می افزودند .
رجبی برای «روایت گر» ساختن تنبک تک نواز، ابتدا از ملودی های مشهور و تصنیف های قدیمی و قطعات کلاسیک موسیقی ایرانی بهره گرفت و با سال ها تمرین ، آن ها را طوری نواخت که ملودی این قطعات ، پس از شنیدن نواخته ی بهمن رجبی در ذهن شنوندگان زنده می شد . قطعاتی مثل : به زندان ، در قفس ، زرد ملیجه ، رنگ ناز و ضربی هایی قدیمی همچون «اکبرآباد رفته بودی...» ، «اتل متل توتوله» و حتی بسیاری از قطعات نوحه خوانی و سینه زنی که بین مردم تهران قدیم ، شناخته شده بود .
ویژگی دیگر هنر تنبک نوازی ( و تک نوازی ) او ، استفاده از یک موتیف ( جمله ی ) ریتمیک و بسط و گسترش آن در طول یک قطعه ی تالیف و نوشته شده است . به قول یکی از آهنگسازان بزرگ : «رجبی فقط تنبک نوازی نمی کند بلکه برای تنبک کمپوزیتوری می کند و قطعاتی به فرم های معنی دار می نویسد .» رعایت نوعی « زنگ تکرار مطلب » مثل قافیه در شعر ، استفاده از انواع ریزهای ابتکاری ( 16 نوع ) و توانایی در ایجاد سونوریته های متنوع با انگشتان هر دو دست در تمام نواحی تنبک ، از ویژگی های هنر عالی تنبک نوازی اوست . تمام این تکنیک ها و شگردها ، هنگام اجرای او با صدادهی شمرده و تمیز به گوش می رسند .
تالیفات :
آموزش تنبک جلد اول ( شامل دوره ی ابتدایی و متوسطه ) . ناشر : انتشارات سرود . تهران .
آموزش تنبک جلد دوم ( شامل دوره ی عالی و فوق عالی ) . ناشر : انتشارات سرود . تهران .
تنبک و نگرشی به ریتم از زوایای مختلف . ناشر : انتشارات سرود . سال انتشار 1356 . تهران .

بعضی از قطعات اجراشده توسط بهمن رجبی :
نوازندگی تنبک در قطعه ی سواران دشت امید اثر حسین علیزاده. ناشر : ماهور .
گفتگوی چپ و راست ، با همراهی فربد یدالهی . ناشر : ماهور.
نوازندگی تنبک در آلبوم در مکتب عشق ، به آهنگسازی مازیار شاهی ناشر : آوای چکاد .
نظم وزن ، تکنوازی تنبک بهمن رجبی ، ناشر : آوای باربد .
آوای چکاد ، پاسداشت و احترام به نیم قرن تلاش بی وقفه ی معلم هنر تنبک نوازی ، بهمن رجبی با همراهی علی رضا جواهری ناشر : آوای چکاد .
گلچین یک و دو ، مجموعه آثاری از استاد رضا شفیعیان برای سنتور ، بهمن رجبی با همراهی علی رضا جواهری ناشر : آوای چکاد .
بهمن رجبی اشعاری نیز به طنز می ‌سراید که از جمله ی آن ها می‌ توان از صدای پای دمبک نام برد که اشاره ‌ای به شعر صدای پای آب سروده ی سهراب سپهری دارد .