جلال ‌الدین تاج اصفهانی

جلال ‌الدین تاج اصفهانی خواننده آواز ایرانی در سال 1282 در اصفهان ‏ زاده شد
جلال‌الدین تاج اصفهانی در سال 1282 در اصفهان ‏ زاده شد. پدرش شیخ اسماعیل معروف به تاج‌الواعظین بود که تا حدی با دستگاه‌های‏ موسیقی ایرانی‏ آشنایی داشت. تاج در ده سالگی نزد پدر و استادانی چون سید عبدالرحیم اصفهانی، نایب اسدالله اصفهانی، میرزا حسین ساعت‌ ساز (خضوعی)، میرزا حسین عندلیب، حبیب شاطرحاجی به دانش اندوزی پرداخت. وی به اشعار سعدی علاقه زیادی داشت و گزیده‌هایی از اشعار سعدی و دیگر شاعران را حفظ بود و در هنگام اجرای آواز به تناسب زمان و محیط از آن اشعار استفاده می‌کرد.
در سنین جوانی بنا به ارشاد قطب السادات تاج چندی را نزد شیخ خزعل گذراند و پس از فروپاشی دستگاه شیخ، به رشت، تهران و اصفهان سفر نمود و در اصفهان ساکن گردید.
تاج در اوایل 1300 خورشیدی از اصفهان به تهران آمد و به دلیل صدای خوش و حسن سلیقه در انتخاب اشعار آواز در محافل هنری تهران محبوبیت یافت. در سال‌های 1305 تا 1307 خورشیدی در انجمن شعر وحید با جمعی از هنرمندان از جمله علی‌اکبر شهنازی نوازنده تار آشنا شد و در سال‌های بعد چند کنسرت به همراه او و مرتضی محجوبی (نوازنده پیانو) و مرتضی نی داود (نوازنده تار) اجرا کرد و صدایش در صفحات گرامافون نیز ضبط شد.
مشهورترین این آثار صفحه آواز همایون است که در حدود 1312 خورشیدی در تهران ضبط شد. این اثر، دهه‌های متوالی از شهرت و محبوبیت برخوردار بود و اکنون نیز از آثار معیار در بررسی مکتب آواز اصفهان است. تاج اصفهانی چندی را در شهرهای مختلف به مسافرت و اجرای برنامه گذراند و یک بار هم برای ضبط صدا به حلب سفر کرد و سرانجام در اصفهان ماندگار شد.
تاج در سال‌های 1319 و 1320 خورشیدی از نخستین خوانندگانی بود که با دستگاه تازه تأسیس رادیو تهران همکاری داشت و برنامه‌های بسیاری همراه با ساز و ارکستر هنرمندان از جمله با حبیب سماعی استاد بزرگ سنتور اجرا کرد. تاج همچنین به طور مرتب با رادیو اصفهان همکاری می‌کرد و برنامه‌های زیادی از صدای او همراه با ساز هنرمندان اصفهانی اجرا شد. همچنین در چند کنسرت بزرگ انجمن موسیقی ملی به رهبری روح‌الله خالقی در سال‌های 1324 تا 1327 خورشیدی شرکت کرد. او در 1330 خورشیدی نیز مدت کوتاهی مشاور بخش موسیقی رادیو تهران بود.
برخی از شاگردان برجسته او آقایان احمد مراتب متخلص به درة التاج، کریم سماوی، حسین خواجه امیری (ایرج)، علی‌اصغر شاه‌زیدی، عسگری آقاجانیان میری، محمد تقی سعیدی ولاشانی، فضل‌الله شاهزمانی، سید رضا طباطبایی کربکندی، علیرضا افتخاری، مرتضی شریف، ناصر یزدخواستی، رضا قرنیان اصفهانی، حمیدرضا نوربخش، نصرالله معین را می‌توان نام برد.
تاج اصفهانی در بامداد 13 آذر ماه 1360 در سن 78 سالگی در منزل پدری به‌علت کهولت سن و چند نوع بیماری درگذشت. آرامگاه او در آرامگاه خانوادگی تاج اصفهانی در تکیه سیدالعراقین واقع در تخت فولاد اصفهان قرار دارد.