بیژن ترقی

«بیژن ترقی» یکی از انگشت‌شمار ترانه و تصنیف سرایانی است که آثار او با یاد چند نسل از ایرانیان گره خورده است.
بیژن ترقی، ترانه سرا، شاعر و مدیر انتشارات خیام 12 اسفند سال 1308 در تهران متولد شد.
پدرش محمدعلی ترقی از ناشران شناخته‌شده‌ی زمان خود بود که انتشارات "خیام" را بنا گذاشت که در زمان خود آثار فراوانی در حوزه فرهنگ و هنر را به بازار کتاب ایران عرضه کرد. پدر بزرگ بیژن، حاج باقر کتابفروش، هم در کتاب و نسخه شناسی فردی خبره بود و از نخستین ناشران زمان ناصرالدین شاه به شمار می‌رفت که در زمان خود با امکانات چاپ سنگی به چاپ کتاب‌های فراوانی دست یازید.
به دلیل آموش نزد پدر، تحصیل را درسال 1318 ، از کلاس پنجم ابتدایی در دبیرستان اقدسیه شروع می کند و از سال 1320 از آنجا که انتشاراتی پدر پاتوق شاعران و بزرگانی چون شهریار، گلچین معانی و امیری فیروزکوهی بود با آموختن از این شاعران، تحقیق و پژوهش در کتاب های ادبی و لغت نامه های مختلف را آغاز و ذوق فرهنگی وی هم به سمت شعر و شاعری سوق پیدا می‌کند.
در سال 1324 امیری فیروزکوهی وی را تشویق می‌کند مطالعه نسخه خطی دیوان صائب تبریزی را آغاز کند. یک سال بعد وی سرودن شعر در قالب‌غزل و مثنوی را می آغازد.
سال 1331 دیوان صائب تبریزی با مقدمه امیری فیروزکوهی را منتشر می‌کند و و سه سال بعد دیوان کلیم کاشانی هم فرصت انتشار می‌یابد.
از سال‌های میانی دهه 30 وی با جمعی از اهل موسیقی، همانند علی تجویدی، غلامحسین بنان، روح الله خالقی و پرویز یاحقی آشنا می‌شود و همین آشنایی اسبابی را فراهم می‌آورد تا وی برای آهنگ‌های این بزرگان ترانه بسراید.
برخی از ماندنی‌ترین ترانه‌های این دوران، که به دوران طلایی گل‌ها معروف است، حاصل همکاری ترقی با موسیقیدانهای نامدار آن دوران است.
ترانه‌هایی چون آتش کاروان، برگ خزان، تا بهار دلنشین، گل اومد بهار اومد و ... از کارهای درخشان وی در این دوره به شمار می‌رود. خود در مصاحبه‌ای گفته است که صدها ترانه و تصنیف را در این دوره ساخته است.
ترقی در سال 1350 نخستین مجموعه اشعار خود را با عنوان «سرود برگریزان» منتشر کرد و در همین سال‌ها پژوهش خود روی دیوان حزین لاهیجی راهم به بازار کتاب عرضه کرد.
بعدها وی مجموعه‌ای از شعرهای برنامه‌ی "گل‌ها" را شامل مثنوی‌ها، رباعی‌ها، طنزها، اخوانیات، شعرهای نو و غزلیات و ترانه‌هایش بود، در کتاب «آتش کاروان»، منتشر کرد.
در این کتاب همچنین برخی اظهار نظرهای اهل فرهنگ و شاعران و هنرمندان درباره جایگاه ترقی در شعر و موسیقی و ترانه سرایی آمده است.
کتاب «از پشت دیوار خاطره» هم دیگر کتابی است که مجموعه‌ای از خاطرات ترقی را شامل می‌ شود.
بیژن ترقی در سال 1375 از کار نشر کنار کشید و انتشارات خیام را تعطیل کرد.
ترقی همزمان با آغاز به کار ارکستر ملی روی آهنگی از علی تجویدی ترانه‌ای سرود که محمد رضا شجریان ‌آن را با رهبری فرهاد فخرالدینی خواند.
ترقی در سال‌های پایانی عمر خود یکی از ترانه‌های ماندگارش را سرود تا نشان دهد که دود همچنان از کنده بلند می‌شود، این ترانه "ایران جوان" نام دارد که با رهبری پیمان سلطانی روی آهنگی از مسیو لومر، اجرا شد.
ترقی در سال‌های آخر عمر به بیماری قلبی دچار شد و روز جمعه، چهارم اردیبهشت سال 1388 دار فانی را وداع گفت.