display result search
- 1488
بررسی وضعیت موسیقی در دوره قاجاریه ( کتاب بحورالالحان )
اولین ردپاهای تاریخ نگاری در متون باقیمانده ی رسمی عصر قاجار دیده می شود ؛ ازجمله می توان تاریخ عضدی را نام برد که در آن اشاره های زیادی به وضعیت موسیقی در دربار فتحعلی شاه و محمدشاه شده است.
دوره ی سلطنت 50 ساله ی ناصرالدین شاه را می توان ورود به عصر جدید نامید . از این دوران که با صدراعظمی امیرکبیر مقارن است ، ایران و مشخصا تهران و تبریز و اصفهان ، آرام آرام وارد عصر جدید می شوند . مختصات زندگی جدید ، ابتدا بین زندگی خواص و اعیان و به تدریج و با کُندی در سطح مردم پایین دست دیده می شود . نوع نگاه به زندگی ، جامعه و تاریخ و وظیفه ی دولت دربرابر مردم ، کم کم تغییر می کند . ابتدای این تغییر با جریان معارف خواهی همراه است ؛ یعنی ترویج دانشِ روز از طریق ورود تمدن غرب .
گرایش رایج و غالب در آموزش دانش های عصر نوین در دوره ی ناصری ، گرایشی با رویکرد افضل دانستن فرانسوی ها بود . این گرایش از آنجا نشأت می گرفت که مناسبات ایران با فرانسه از دوره ی فتحعلی شاه قوام بیشتری یافت و دولت فرانسه ، به ویژه بعد از انقلاب کبیر ، دور از جریان های استعماری روس و انگیس در جهان شناخته شده بود ، از این رو تمایل بعضی از دولتمردان عصر قاجار بر این بود که با رجال فرانسوی ارتباطات بیشتری برقرار شود . همچنین تجانس درونی فرهنگ و روش زندگی فرانسوی ها با فرهنگ ما ، نسبت به ملل دیگر بیشتر بود .
اولین گروه محصلان اعزامی عصر قاجار به فرنگ ، به فرانسه اعزام شدند . اولین مستشارانی که برای اصلاح ارتش به ایران آمدند ، فرانسوی بودند . سال های سال مشاوران مختلف فرانسوی در دربار فتحعلی شاه و محمدشاه قاجار حضور داشتند . دو تن از بهترین پزشکان دربار نیز فرانسوی بودند .
اولین الگوهای فرهنگی ایرانیان در آستانه ی عصر مدرنیته ، الگوهای فرانسوی بودند .
در این دوران ، چندتن از رجال برجسته ی دوره ی قاجار را می بینیم که با گرایش های مختلفی اشاره های تاریخی به موسیقی دارند . در این دوره اولین مقاله ی موسیقی به قلم «ژان باتیست لومر» در نشریه ی دانش در تبریز چاپ شد که درباره ی چگونگی علم موسیقی بحث می کرد . این مقاله ، اولین متن چاپ شده درباره ی موسقی به زبان فارسی در تاریخ کشور ماست .
چند تن از رجال نامی دوره ی قاجار که در نوشته هایشان اشاره هایی به موسیقی دارند عبارتند از : میرزامحمدنصیر فرصت شیرازی ملقب به فرصت الدوله ؛ مهدی قلی هدایت ملقب به مخبرالسلطنه ؛ محمدحسن خان اعتمادالسطنه و نیز شاعر و تصنیف ساز معروف ، عارف قزوینی .
از این جمع ، اعتمادالسلطنه از همه باسوادتر بود و چندین زبان خارجی را می دانست . مخبرالسلطنه و فرصت الدوله نیز از کسانی هستند که مشاغل و منصب های مهم سیاسی و فرهنگی نیز داشتند .
کتاب «تعریف علم موسیقی» در سال 1268 خورشیدی یکی از تاریخ نگاری های موسیقی ایران در عرصه ی مسائل تئوریک است .
در کتاب معروف بحورالالحان ، نوشته ی فرصت الدوله ، برخلاف متون تاریخی که در سال های قبل دیده می شد ، اشاره ای به وضعیت موسیقی در دربار نشده و مؤلف به موسیقی به عنوان هنری مستقل نگاه کرده است .
در این کتاب از شرح احوال موسیقی دانان خبری نیست و بیشتر به مبانی سازنده ی موسیقی ایران در زمینه ی ردیف ها و دستگاه ها پرداخته شده است .
فرصت الدوله در مقدمه ی مفصل این کتاب جمله ی جالبی نوشته که می تواند نشان دهنده ی ورود به عصرِ نو باشد : در این عصر که به علم موسیقی افراد مختلف و بلکه اطفال را شوقی متکاثر و هریک از پیر و جوان به آن متمایل است ، بنده این جزوه را تصنیف کردم و نشان دهنده ی آن است که با ورود ایران به عصری جدید ، تمایل به دانستن موسیقی رشد کرده است .
گفتنی است این برنامه پیش از این ، از شبکه ی رادیویی فرهنگ پخش شده است .
دوره ی سلطنت 50 ساله ی ناصرالدین شاه را می توان ورود به عصر جدید نامید . از این دوران که با صدراعظمی امیرکبیر مقارن است ، ایران و مشخصا تهران و تبریز و اصفهان ، آرام آرام وارد عصر جدید می شوند . مختصات زندگی جدید ، ابتدا بین زندگی خواص و اعیان و به تدریج و با کُندی در سطح مردم پایین دست دیده می شود . نوع نگاه به زندگی ، جامعه و تاریخ و وظیفه ی دولت دربرابر مردم ، کم کم تغییر می کند . ابتدای این تغییر با جریان معارف خواهی همراه است ؛ یعنی ترویج دانشِ روز از طریق ورود تمدن غرب .
گرایش رایج و غالب در آموزش دانش های عصر نوین در دوره ی ناصری ، گرایشی با رویکرد افضل دانستن فرانسوی ها بود . این گرایش از آنجا نشأت می گرفت که مناسبات ایران با فرانسه از دوره ی فتحعلی شاه قوام بیشتری یافت و دولت فرانسه ، به ویژه بعد از انقلاب کبیر ، دور از جریان های استعماری روس و انگیس در جهان شناخته شده بود ، از این رو تمایل بعضی از دولتمردان عصر قاجار بر این بود که با رجال فرانسوی ارتباطات بیشتری برقرار شود . همچنین تجانس درونی فرهنگ و روش زندگی فرانسوی ها با فرهنگ ما ، نسبت به ملل دیگر بیشتر بود .
اولین گروه محصلان اعزامی عصر قاجار به فرنگ ، به فرانسه اعزام شدند . اولین مستشارانی که برای اصلاح ارتش به ایران آمدند ، فرانسوی بودند . سال های سال مشاوران مختلف فرانسوی در دربار فتحعلی شاه و محمدشاه قاجار حضور داشتند . دو تن از بهترین پزشکان دربار نیز فرانسوی بودند .
اولین الگوهای فرهنگی ایرانیان در آستانه ی عصر مدرنیته ، الگوهای فرانسوی بودند .
در این دوران ، چندتن از رجال برجسته ی دوره ی قاجار را می بینیم که با گرایش های مختلفی اشاره های تاریخی به موسیقی دارند . در این دوره اولین مقاله ی موسیقی به قلم «ژان باتیست لومر» در نشریه ی دانش در تبریز چاپ شد که درباره ی چگونگی علم موسیقی بحث می کرد . این مقاله ، اولین متن چاپ شده درباره ی موسقی به زبان فارسی در تاریخ کشور ماست .
چند تن از رجال نامی دوره ی قاجار که در نوشته هایشان اشاره هایی به موسیقی دارند عبارتند از : میرزامحمدنصیر فرصت شیرازی ملقب به فرصت الدوله ؛ مهدی قلی هدایت ملقب به مخبرالسلطنه ؛ محمدحسن خان اعتمادالسطنه و نیز شاعر و تصنیف ساز معروف ، عارف قزوینی .
از این جمع ، اعتمادالسلطنه از همه باسوادتر بود و چندین زبان خارجی را می دانست . مخبرالسلطنه و فرصت الدوله نیز از کسانی هستند که مشاغل و منصب های مهم سیاسی و فرهنگی نیز داشتند .
کتاب «تعریف علم موسیقی» در سال 1268 خورشیدی یکی از تاریخ نگاری های موسیقی ایران در عرصه ی مسائل تئوریک است .
در کتاب معروف بحورالالحان ، نوشته ی فرصت الدوله ، برخلاف متون تاریخی که در سال های قبل دیده می شد ، اشاره ای به وضعیت موسیقی در دربار نشده و مؤلف به موسیقی به عنوان هنری مستقل نگاه کرده است .
در این کتاب از شرح احوال موسیقی دانان خبری نیست و بیشتر به مبانی سازنده ی موسیقی ایران در زمینه ی ردیف ها و دستگاه ها پرداخته شده است .
فرصت الدوله در مقدمه ی مفصل این کتاب جمله ی جالبی نوشته که می تواند نشان دهنده ی ورود به عصرِ نو باشد : در این عصر که به علم موسیقی افراد مختلف و بلکه اطفال را شوقی متکاثر و هریک از پیر و جوان به آن متمایل است ، بنده این جزوه را تصنیف کردم و نشان دهنده ی آن است که با ورود ایران به عصری جدید ، تمایل به دانستن موسیقی رشد کرده است .
گفتنی است این برنامه پیش از این ، از شبکه ی رادیویی فرهنگ پخش شده است .
صداها
-
عنوانزمان
-
14:20
کاربر مهمان