گرایش‌ های موسیقی بعد از اسلام در ایران

1 قطعه
15':23" مدت زمان
85 دریافت شده

پخش همه قطعات

در این برنامه ، از سه گرایش موسیقی ، که بعد از اسلام در ایران به وجود آمد ، صحبت می شود . این گرایش ها عبارت بودند از : موسیقی اقوام فارس ، موسیقی اقوام عرب و موسیقی اقوام ترک .
بعد از فروپاشی امپراطوری ساسانی ، موسیقی‌ دانان ایرانی‌ الاصل میراث کهن کشورشان را به اعراب فاتح انتقال دادند و درحقیقت بخش عمده‌ ی بنای موسیقی دوره ی اسلامی ، مربوط به این دوره است . در دوره‌ های بعد ، سه گرایش موسیقی در ایران دیده می شود : موسیقی اقوام فارس ، موسیقی اقوام عرب و موسیقی اقوام ترک .
یکی از غنی‌ ترین حوزه‌ های موسیقی کشورهای شرقی را می‌ توان در همین حوزه ی جغرافیایی ( ایران ) جست‌ و جو کرد که تنوع لحن‌ های مختلف موسیقی در آن چشمگیر است .
در تاریخ‌ نگاری بعد از اسلام ، از قرن اول هجری تا قرن هشتم ، ( ابتدای دوره ی تیموریان ) با سلسه ی ادوار پشت سرهم مواجهیم که پربار هستند و مطالب کافی را در اختیار پژوهنده قرار می دهند ؛ اما ادواری هم هستند که اطلاعات موسیقایی زیادی از آن ها در دست نیست یا از بین رفته است .
رویکرد ما به تاریخ ، به مفهوم مدرن آن و رویکرد ما به مقوله ی تاریخ‌ نگاری هنر ( مفهوم مدرن ) ، محصول یک تفکر غربی است ؛ لاجرم معیار مقایسه ی ما در تعالی و نقطه‌ ضعف‌ های کارهایمان ، نوشته‌ های تاریخ نویسان غربی است .
دو نکته باعث شده که تاریخ‌ نگاری موسیقی ، به‌ ویژه از دوره ی ناصری به قبل ، دچار مشکلات عمده باشد : یکی این که ثبت و ضبط مستندات و جزئیات هنرهای ما در سلسله عادت‌ های فرهنگی ملت ما نیست ؛ یعنی به ثبت مستندات شوقی نداشته‌ اند . ( به غیر از تواریخی که به دستور دولت ثبت شده است ).
اما فرهنگ‌ های لغت فارسی که به تعداد محدود در دست است ، یکی دیگر از منابعی ست که لغات و اصطلاحات موسیقی در آن ها ثبت شده و البته این کلمات با یک دید استعاری و شاعرانه توصیف شده اند و اگر صحبت از سازها می شود ، به تصویر اصل شی‌ وفادار نیستند و صورت ذهنی خود را از آن ساز ضبط کرده‌ اند .
پس می‌ شود گفت روش ثبت دقیق مستندات را نمی‌ دانسته‌ اند .
مسئله‌ ی مهم دیگر ، نبودِ خط موسیقی در سنت هنری است که می‌ توانست موسیقی ما را حفظ کند و متاسفانه به وجود نیامده و ما فقط با اشارات پراکنده در کتاب‌ های شعر یا فرهنگ‌ ها مواجیهم .
بخش دیگر منابع ما رسالات خطی موسیقی است که توسط دانشمندان ایرانی و اسلامی نوشته شده و شامل اصطلاحات تخصصی موسیقی می شود .

گفتنی است این برنامه پیشتر ، از شبکه‌ ی رادیویی فرهنگ پخش شده است .